3 ‘Herademing’; over Stadsmonniken
Gepubliceerd op: 20-10-2012 om 10:46 door WvdV. Bron: K. Bouwman
UTRECHT - Het nieuwste nummer van Herademing, Tijdschrift voor christelijke spiritualiteit en mystiek (september 2012) is gewijd aan het thema: Geloven in de stad
Mondiaal gezien zoeken steeds meer mensen hun heil in de steden. Het is dus niet vreemd dat zich juist ook in de steden spirituele bewegingen aandienen, die daar oases van gebed, stilte en vrede willen scheppen. Sommige van zulke pioniers noemen zich welbewust stadsmonnik. Nieuw is het niet. Al kent het christendom van meet af aan asceten met een hang de stadse drukte te ontvluchten, haaks daarop was er altijd de drang om juist daar, onder de mensen, religieus te zijn.
Cover: Zondagavond over Parijs. Foto: Iddo van der Giessen
Kort overzicht van enkele artikelen in dit nummer:
Gedurende vier jaar leefde Antoinette van Gurp als zuster bij de Gemeenschap van Jeruzalem, ‘stadsmonniken’ die zich onder andere in Parijs en Brussel bevinden. Na het verlaten van het klooster probeert ze alleen haar leven vorm te geven als stadsmonnik in Amsterdam.Sinds een jaar of twintig hoor je vaker spreken over ‘stadsmonniken’. Het is een beetje een groot en trendy woord voor wat misschien maar een kleine en kwetsbare opleving is van monastiek leven in de context van de grote stad.
Waar vroeger kerken altijd open waren om even rust te vinden, God te zoeken, elkaar te ontmoeten, zie je nu in steden het ene na het andere godshuis sluiten. Intussen zie je óók allerlei nieuwe vormen van gemeenschap ontstaan. Verrassende initiatieven zijn het vaak, gedragen door mensen die geraakt zijn door God en bewogen met anderen. Herademing portretteert enkele van deze mensen met hart voor hun stad.
Godsdienstsocioloog Hijme Stoffels verdiepte zich op verzoek van de redactie in de bijdragen in dit Herademing-nummer. Hij concludeert dat de stadsmonnik van nu vrijer is een eigen religieuze weg te gaan, weg van opgelegde regels en wat kerken willen. De tijd zal leren of de nieuwe stadsmonnik een hype is of juist de voorloper van de kerk van de toekomst.
Begijnen in beweging door Kitty Bouwman
In de tijd van de Moderne Devotie, een hervormingsbeweging uit de late Middeleeuwen onder leiding van Geert Grote, was er sprake van een geestelijke en sociale crisis. In onze tijd is er opnieuw sprake van een geestelijke – en economische – crisis. Wat zorgt ervoor dat de Moderne Devotie anno 2012 een echte revival doormaakt?
De site van ‘Herademing’
“Herademing”
Tijdschrift voor christelijke spiritualiteit.September 2012
Geloven in een stad. Ga de stad in! Daar zal je gezegd worden wat je moet doen.
Hn. 9:6
Van de redactie: is God te vinden in de stad?
Een stad is een broedplaats van veelvormig leven, een opeenhoping van huizen straten en mensen, en dus ook van problemen. De stad met alle hectiek lijkt de minst waarschijnlijke plek om God te vinden. En toch, of juist in de stad, moet volgens sommigen God te vinden zijn. Mondiaal gezien zoeken steeds meer mensen hun heil in de steden, het is dus niet vreemd dat zich juist in die stad spirituele bewegingen zich aandienen. Die daar oases van gebed, stilte en vrede willen scheppen. Sommigen van zulke pioniers noemen zich zelfbewust ‘stadsmonnik’. Nieuw is het niet. Al kent het christendom van meet af aan asceten die de drukte van hets stadsleven ontvluchten, haaks daarop was altijd de drang om juist daar, onder de mensen religieus te zijn.
In de middeleeuwen kwam de stadsmonnik tot bloei, doordat het religieus leven zich verplaatste van het platteland naar de steden . in de jaren 70 van de vorige eeuw kreeg het stadsmonnikendom een nieuwe impuls, door de oprichting van gemeenschappen van Jeruzalem in Parijs. De leden hiervan zoeken de ‘ware woestijn’ in de stad. ‘Stelt tegenover de macht van het geld, vastberaden een leven van armoede, nederigheid en zuiverheid.
‘Verover te midden van het lawaai je stilte, in de vermoeidheid je vrede, en in het vele komen en gaan je rust in God.'
De redactie heeft afscheid genomen van Jaap Faber en Berthilde van der Zwaag. Jaap Faber was vele jaren een heel betrokken redactielid en we danken hem voor zijn getrouwe inzet. Berthilde gunnen we van harte haar nieuwe functie van geestelijk verzorger in een algemeen ziekenhuis. En we verwelkomen Gérard Martens binnen de kring van onze redactie.
Kitty Bouwman
Inhoud van het thema stadsmonniken:
Leven als een monnik in de stad
Een persoonlijk verhaal
Gedurende vier jaar leefde Antoinette van Gurp als zuster bij de Gemeenschap van Jeruzalem, `stadsmonniken' die zich onder andere in Parijs en Brussel bevinden. Na het verlaten van het klooster probeert ze alleen haar leven vorm te geven als stadsmonnik in Amsterdam. Antoinette van Gurp is geestelijk begeleidster en geeft cursussen zoals 'De monnik in jezelf. Zij maakt deel uit van de redactie van Herademing.
Stadsmonniken: uitdagend en nieuw fenomeen?
Sinds een jaar of twintig hoor je vaker spreken over Stadsmonniken. Het is een beetje een groot en trendy woord voor wat misschien maar een kleine en kwetsbare opleving is van monastiek leven in de context van de grote stad.
Charles van Leeuwen is benedictijns oblaat en publiceert regelmatig over thema's van eigentijds christelijk religieus leven. Hij vindt zichzelf geen stadsmonnik, maar probeert wel om in een eigentijdse stedelijke context vanuit waarden van de monastieke traditie te leven.
Hart voor de stad
Waar vroeger kerken altijd open waren om even rust te vinden, God te zoeken, elkaar te ontmoeten, zie je nu in steden het ene na het andere godshuis sluiten. Ontstellend veel mensen vereenzamen er, ondanks schoolgaan, wedren en wonen. Intussen zie je ook allerlei nieuwe vormen van gemeenschap ontstaan, waar stadsmensen een plekje mogen vinden voor rust, aandacht, gebed, geloof en ontmoeting. Verrassende initiatieven zijn het vaak, gedragen door mensen die geraakt door God en bewogen met anderen bewust hun plaats in de stad innemen. ‘Herademing’: portretteert enkele van deze, vooral jonge, mensen met hart voor hun stad.
Marieke van der Giessen-van Velzen is journalist en werkt als eind- en beeldredacteur voor tijdschriften en uitgeverijen.
Moderne religieuze virtuozen
Godsdienstsocioloog en stadsbewoner Hijme Stoffels verdiepte zich op ons verzoek in
de bijdragen in dit Herademing-nummer. Hij concludeert dat de stadsmonnik van nu vrijer is een eigen religieuze weg te gaan, weg van opgelegde regels en wat kerken willen. De tijd zal leren of de nieuwe stadsmonnik een hype is of juist de voorloper van de kerk van de toekomst?
Hijme Stoffels is hoogleraar Godsdienstsociologie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam.
Eer de leegte
Wie behoefte heeft aan rust, aan tijd voor de eigen ziel, aan ruimte voor openheid voor het Geheim, aan vrijheid, heeft het in onze tijd niet gemakkelijk De druk om altijd bezig te zijn, te presteren en te produceren is groot. Uiteindelijk zul je er zelf voor moeten kiezen om in je leven ruimte te maken voor 'niets doen en gewoon er zijn'.
Al lezend in dit nummer heb je jezelf wellicht herkend in een van de verschillende vormen van religieus leven zoals Charles van Leeuwen die beschrijft. Of je hebt door het verhaal van Antoinette van Gurp het religieuze verlangen gevoeld dat in jou leeft. Je hebt misschien opnieuw ontdekt dat jij je eigen evenwicht moet zoeken; evenwicht tussen het alleen-zijn en het tussen de mensen zijn, tussen werken en tijd vrijmaken voor gebed en meditatie. Kitty Bouwman beschrijft bijvoorbeeld hoe zij haar religieuze verlangen voedt door met geestverwanten samen te komen voor gebed en studie.
In deze Handreiking vind je drie oefeningen om de rust en vnjheid in je leven te bewaren, om je religieuze verlangen serieus te nemen. Het oude sabbatsgebod uit de Tien Woorden kan verfrissend nieuw licht op je bidden en werken - ora et labora -werpen.
Margreeth Heijns is geestelijk verzorger in de Sint Maartenkliniek Nijmegen en redactielid van Herademing.
Begijnen in beweging
Vele jaren al woon ik op het Begijnhof in Amsterdam. Hoewel het er druk kan zijn met toeristen, ervaar ik de plek waar ik woon als een oase van rust. lk kom er thuis tot mijzelf, het is een plek waar ik anderen kan ontmoeten en waar ik God kan vinden. Met de begijnenbeweging die aan het eind van de twaalfde eeuw tot bloei kwam, voel ik me verbonden. De spiritualiteit van deze vrouwen spreekt me aan.
Kitty Bouwplan is katholiek theologe en werkzaam-als spiritueel vormingswerker en geestelijk begeleider. Ze is bezig met de afronding van een promotieonderzoek naar de mystagogische functie van het moederschap van God en het geestelijk moederschap in de werken van Augustinus.
Moderne Devotie herleeft
In de tijd van de Moderne Devotie, een hervormingsbeweging uit de late Middeleeuwen onder leiding van Geert Grote, was er sprake van een geestelijke en sociale crisis. In onze is er opnieuw sprake van een geestelijke - en economische - crisis. Wat kan de Moderne Devotie anno 2012 voor ons betekenen en wat zorgt ervoor dat deze beweging een echte revival doormaakt?
Mink de Vries is godsdienstdocent en auteur van Navolging Nu. Postmoderne Devotie
en Navolging van Christus in jonge taal.
2014-07-14 ‘Herademing’: over monniken in de stad.